Ρωμαϊκά Μαθηματικά

Μέχρι τα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ., οι Ρωμαίοι είχαν σφίξει τον έλεγχο της παλαιάς ελληνικής και ελληνιστικής αυτοκρατορίας και η μαθηματική επανάσταση των Ελλήνων είχε σταματήσει. Παρά όλες τις προόδους τους σε άλλα σημεία, δεν σημειώθηκαν μαθηματικές καινοτομίες υπό τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και δεν υπήρχαν αξιόλογοι μαθηματικοί. Οι Ρωμαίοι δεν είχαν καμία χρησιμότητα για τα καθαρά μαθηματικά, μόνο για τις πρακτικές τους εφαρμογές, και το χριστιανικό καθεστώς που το ακολούθησε (αφού ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) ακόμη λιγότερο.

Οι ρωμαϊκοί αριθμοί είναι πολύ γνωστοί σήμερα και ήταν το κυρίαρχο σύστημα αριθμών για το εμπόριο και τη διοίκηση στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Ήταν δεκαδικό (βάση 10) σύστημα αλλά όχι άμεσα τοποθετημένο και δεν περιλάμβανε μηδέν, έτσι ώστε, για αριθμητικούς και μαθηματικούς σκοπούς, ήταν ένα αδέξιο και αναποτελεσματικό σύστημα. Βασίστηκε σε γράμματα του ρωμαϊκού αλφαβήτου – I, V, X, L, C, D και M – τα οποία συνδυάζονται για να δηλώσουν το άθροισμα των τιμών τους (π.χ. VII = V + I + I = 7).

Αργότερα, υιοθετήθηκε επίσης μια αφαιρετική σημειογραφία, όπου το VIIII, για παράδειγμα, αντικαταστάθηκε από την IX (10 – 1 = 9), η οποία απλοποίησε λίγο τη γραφή των αριθμών, αλλά έκανε τον υπολογισμό ακόμα πιο δύσκολο, απαιτώντας τη μετατροπή της αφαιρετικής σημειογραφίας στην αρχή της μορφή (ενός αθροίσματος). Λόγω της δυσκολίας της γραπτής αριθμητικής με τη χρήση ρωμαϊκών αριθμητικών σημειώσεων, οι υπολογισμοί γίνονταν συνήθως με άβακα, βασισμένοι σε παλαιότερους βαβυλωνιακούς και ελληνικούς άβακες.

Published by

Θεμιστοκλής Παπαβραμίδης

Πτυχιούχος του τμήματος Μαθηματικών της σχολής θετικών επιστημών του πανεπιστημίου Ιωαννίνων